Εθνογραφία – Λαογραφία

Lévi - Strauss Claude

Αν και εκφωνήθηκαν με απόσταση άνω του μισού αιώνα μεταξύ τους, οι δύο διαλέξεις που συγκεντρώνονται στο παρόν βιβλίο απηχούν

Gillad Rosen Shlay Anne B.

Η Ιερουσαλήμ είναι μια πόλη εμβληματική, καθώς αποτελεί εδώ και αιώνες πνευματικό κέντρο των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών: του ιουδαϊσμού, του χριστιανισμού και του μουσουλμανισμού. Η θρησκευτική ανάταση, ωστόσο, πόρρω απέχει από την καθημερινή ζωή της σημερινής πόλης, η οποία σπαράσσεται από μακροχρόνιες και οξύτατες διαμάχες. Τούτες οι διαμάχες ουσιαστικά αφορούν το ποιος έχει την τυπική και την ουσιαστική κυριότητά της, κάτι που ενδιαφέρει όχι μόνο την τοπική κοινωνία αλλά το σύνολο της διεθνούς κοινότητας· είναι χαρακτηριστικό πως, σε μεγάλο βαθμό, ό,τι συνδέεται με την Ιερουσαλήμ αποτελεί αυτομάτως παγκόσμια είδηση! Το βιβλίο επιχειρεί να καταγράψει, να συνθέσει και ν' αναλύσει, σε ένα πλαίσιο αμείωτης και αδιάκοπης ρευστότητας, το λαβυρινθώδες πλέγμα των επιμέρους συμφερόντων, διεκδικήσεων, ισχυρισμών και προβληματισμών σχετικά με τον χώρο, τις γειτονιές και τις ανθρώπινες κοινότητες που συγκροτούν την Ιερουσαλήμ. Οι θεωρητικές προσεγγίσεις και οι πολιτικές αποφάσεις για τον χώρο και τη διαχείρισή του είναι όπλα που χρησιμοποιούνται στην πολύμορφη μάχη για την πόλη αυτή - μια μάχη που αποτελεί μικρογραφία της ευρύτερης παλαιστινιο-ισραηλινής διένεξης. Το βιβλίο στηρίζεται σε πολυετή έρευνα πεδίου, μακροχρόνια τριβή με την πόλη και την καθημερινότητά της, αλλά και σε 90 συνεντεύξεις με ανθρώπους που ζουν ή έζησαν μόνιμα εκεί. Αφορά κάθε αναγνώστη, ειδικό και μη, που θέλει να γνωρίσει καλύτερα την Ιερουσαλήμ και να δει πόσο βαθιά μπορούν να σφραγίσουν τον χαρακτήρα και την εσωτερική εξέλιξη του άστεως η θρησκεία, η ιδεολογία, οι εθνικιστικές περιχαρακώσεις, αλλά και η πολιτική και οικονομική ισχύς.

Λαζάνης Αλέξανδρος Γ.

Το παρόν αποτελεί την αναθεωρημένη έκδοση των "Τοπωνυμίων Κατσανοχωρίων" που δημοσιεύτηκαν στην Ηπειρωτική Εστία την περίοδο Μαΐου 1979 - Φεβρουαρίου 1981. Πρόκειται για ένα κείμενο που παραδίδεται στο κατσάνικο -και όχι μόνο- κοινό προς μελέτη από τους ρέκτες της λαογραφίας αλλά και προς τέρψη του νόστου των Κατσάνων. Μελετώντας το οι παλιότεροι θα θυμηθούν τα ονόματα των τόπων μέσα στους οποίους έζησαν τα παιδικά τους χρόνια και μερικά από τα τοπωνύμια θα τα μεταδώσουν, έστω και λειψά, στα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Οι νεότεροι θα μπουν στον πειρασμό της αναζήτησης τοποθεσιών που το άκουσμά τους θα τους θυμίσει τα λόγια του παππού ή της γιαγιάς, του πατέρα ή της μάνας. Ο μελετητής θα αναζητήσει ιστορικά στοιχεία που κρύβονται μέσα στα τοπωνύμια, που πάντοτε δείχνουν στο πέρασμα των αιώνων το αποτύπωμα κάθε περαστικού κατακτητή από μια περιοχή αλλά και το αποτύπωμα του οικονομικού μετανάστη ή αναγκαστικού εσωτερικού μετανάστη, π.χ. λόγω λιμού ή λοιμού. Ο τρόπος αποτύπωσης των γεωλογικών φαινομένων κάθε τόπου από τους απλούς κατοίκους του με τοπωνύμια, η "αφιέρωση" τοπωνυμίων σε πρόσωπα σπουδαία, πλούσια, άτυχα ή ιστορικά, κάνει την εργασία αυτή πολύ ενδιαφέρουσα για τον λαογράφο και τον ιστορικό μελετητή.